Oratorium 2: Het offer van Isaak

[ Klik hier om de uitgesproken teksten nog eens rustig na te lezen] 

Oratorium2_tekstboekje

Oratorium 2, Genesis 22: Het offer van Isaak

dinsdag 9 april 2019: 20u00
Damiaankerk, Groenenborgerlaan 149, 2020 Antwerpen (TPC)
Solisten, koor en barokorkest (muziek in stijl van Telemann, Bach)

Programma: 

  • Johann Sebastian Bach: Fantasia en fuga in a-klein, BWV904 (orgel)
  • Inleiding op Genesis 22
  • Oratorium: het offer van Isaak voor koor (SATB), solisten en orkest (blokfluit, traverso,  viool, altviool, cello, contrabas, orgel, (fagot/oboe da caccia)
  • Reflectie op het verhaal
  • Cantate: het beklag van Abraham (Mijn God, wat heb ik U gedaan?’) koor,  solisten en orkest [klik hier voor de tekst]
  • Slotwoord

TOELICHTING kort:
Het bekende (beruchte) verhaal van Abraham die zijn geliefde zoon (Isaak) aan God wil offeren, getoonzet in de stijl van een 18de eeuws oratorium (met instrumentale inleiding, openings- en slotkoor). Nieuw is dat na dit bijbels oratorium Abraham ook God ter verantwoording roept (‘de klacht van Abraham’). 

TOELICHTING lang:

Abraham, neem uw zoon, uw enige, die gij liefhebt, Isaak, èn ga.

Een verhaal (Genesis 22) dat de wereldgeschiedenis tot op de dag van vandaag bezig houdt: Wat is dat voor God die van een mens vraag z’n zoon te offeren? Dat moet wel een sadist zijn, die God (Vermeersch). Een schoolvoorbeeld van hoe de ‘goddelijke bevelsethiek’ (Cliteur) kindermoord legitimeert en de menselijke moraal opheft, een lijn van denken die werd uitgezet door Sören Kierkegaard in zijn schitterende boekje ‘Vrees en beven’. Of gaat het misschien niet om Abraham, maar om Isaak en zijn gehoorzaamheid (Joodse lezing, eveneens in de islam, hoewel Isaak daar vervangen is door Ismael). Het verhaal heet dan ‘de binding van Isaak’. Of is het gewoon een verhaal… om je aan het denken te zetten. Het wordt in elk geval bijzonder efficiënt, beknopt, en aangrijpend verteld, zonder een moment sentimenteel te worden. Tijdens dit oratoriumconcert ging dr. Dick Wursten uitgebreid in op deze vragen.

Qua muziekstijl koos Willem Ceuleers er deze keer voor om de bijbelse vertelling te toonzetten in een meer barokke stijl: De recitatie zelf wordt voorafgegaan door een openingskoor en besloten met een koraal. En net als bij het eerste oratorium is er opnieuw ruimte voor een wederwoord. In dit geval van Abraham. Na het oratorium volgt er namelijk een cantate:  ‘Mijn God, wat heb ik U gedaan…’  Dit is een ‘parodie’ (in neutrale zin) op de beruchte litanie uit de klassieke christelijke liturgie van de Goede Vrijdag, waar God zijn BEKLAG doet over het wangedrag van de mensen. De rollen zijn hier omgedraaid. Abraham doet zijn BEKLAG over God. Een cantate met sonates, recitatieven en een sopraanaria.