Toelichting
Het ‘Beklag Gods’ of ‘Improperia’ (Latijn, meervoud van improperium = verwijt) is een klassiek gezang uit de Latijnse liturgie van de Goede Vrijdag. Het wordt gebeden tijdens de kruisverering. Het is de aanklacht God jegens zijn volk: ‘Mijn volk, wat heb Ik u gedaan? Waarmee heb Ik u bedroefd? Antwoord Mij’. Dat is: ‘Waaraan heb ik het verdiend dat gij Mijn Zoon kruisigt? Ik heb toch altijd het goede met u voor gehad’. Het ‘Beklag Gods’ is nauw verbonden met het christelijk anti-judaïsme en een voedingsbodem gebleken voor antisemitisme. In Oost-Europa was het voor WO II niet ongebruikelijk dat na de kruisverering op Goede Vrijdag het kerkvolk naar joodse wijken of dorpen trok om hun gram te halen (namens God, dat spreekt): pogroms.
De tekst van dit motet is een getrouwe ‘contrafact’ van het Beklag Gods. De koordelen (refreinen) zijn onveranderd overgenomen, de recitatieven zijn stijlgetrouwe variaties op het thema maar dan vanuit Abrahams perspectief. In zekere zin ook een respons op de Gods improperia.
Hier een kort fragment (repetitie: sonate-koor-begin van reciet)
TEKST
MOTET: HET BEKLAG VAN ABRAHAM
Eerste deel
- Sonata
- Koor
Mijn God, wat heb ik U gedaan?
Waarmee heb ik U bedroefd?
Antwoord mij!
- Recitatief
Uit Ur der Chaldeeën ben ik weggegaan,
omdat Gij dat hebt gezegd.
Huis en haard heb ik verlaten,
omdat Gij dat hebt gezegd.
Nu ben ik een vreemdeling
en bijwoner op aarde.
[arioso] Mijn God, is dat niet genoeg?
- Aria
Heilige Here God,
heilige, sterke God,
heilige barmhartige God,
laat ons niet verzinken
in de bittere nood des doods!
Kyrieleison!
Tweede deel
- Sonata
- Koor
Mijn God, wat heb ik U gedaan?
Waarmee heb ik U bedroefd?
Antwoord mij!
- Recitatief
Wat meer had ik voor U moeten doen,
dat ik niet gedaan heb?
Altaren heb ik voor U gebouwd,
offers heb ik U gebracht.
Waar ik kwam, heb ik uw naam uitgeroepen.
En nu, nu wilt Gij mijn zoon.
[arioso] Mijn God, wat heb ik U gedaan?
Waarmee heb ik U bedroefd?
Antwoord mij!
- Aria
Heilige Here God,
heilige, sterke God,
heilige barmhartige Heiland,
Gij eeuwige God,
laat ons niet verzinken
in de bittere nood des doods!
Kyrieleison!
3de deel
- Sonata
- Koor
Mijn God, wat heb ik U gedaan?
Waarmee heb ik U bedroefd?
Antwoord mij!
- Recitatief
Isaak zag het mes in mijn handen.
Hij sloeg zijn ogen neer.
Sara keek mij nooit meer aan,
toen ze hoorde wat ik had gedaan.
[arioso] Als Gij zo mijn God wilt wezen,
wil ik uw mens niet langer zijn.
- Koor
Heilige Here God,
heilige, sterke God,
heilige barmhartige Heiland,
ontferm U over ons.