Zondag 10 september: 10u30 (!) in de Brabantse Olijfberg
Lange Winkelstraat 5, 2000 Antwerpen.
Hoofdmuziek: Psaume 19 (les cieux en chacun lieu…) van J. Pzn. Sweelinck (uit zijn derde boek met Psalmen Davids, 1614). Deze psalm is een loflied op de ‘schepping’ gevolgd door een ode aan de ‘torah’ (de wet, de ‘aanwijzingen voor het leven’). Sweelinck beperkt zich in zijn muziek tot het eerste deel, een lofzang op de schepping dus… de zon, het licht, de warmte.
De Franse berijming van deze Hebreeuwse Psalm is van de hand van Clément Marot (ca. 1486-1544). Ze moet al gecirculeerd hebben in handschrift voordat ze voor het eerst werd gepubliceerd (Straatsburg, 1539). Twee jaar later staat ze in het allereerste psalmboekje dat Calvijn in Genève uitgeeft. De melodie die dan bij de tekst staat, is waarschijnlijk van de hand van de toenmalige Geneefse cantor en muziekleraar, Guillaume Franc. Het is een voorname melodie geworden, waarbij hij twee coupletten van Marot samenneemt (wegens het ingewikkelde rijmschema kan het niet anders), zodat het behoorlijk lange strofen zijn geworden, 7 stuks in totaal.
De Amsterdams stadsorganist, Jan Pieterszoon Sweelinck heeft in de laatste 30 jaar van zijn leven alle 150 Geneefse psalmen getoonzet, niet voor de eredienst maar voor ensemble-uitvoering in kleine kring. Ze zijn gepubliceerd in vier afleveringen. De meeste psalmzettingen zijn 4-stemmig, maar verder loopt het van 3-8 stemmig.
Psalm 19 is 5-stemmig, en Sweelinck heeft de moeite genomen om maar liefst 3 coupletten van een eigen muzikale textuur te voorzien. De Geneefse melodie is daarbij altijd als structuurelement aanwezig. In de laatste twee coupletten wordt ze zelfs als cantus firmus gezongen, terwijl de omspelende stemmen de sfeer van de tekst toevoegen, soms onopvallend, soms heel nadrukkelijk. Let u maar op de figuurtjes in het derde couplet die ‘s égayer‘ (zich verheugen) uitbeelden.
Uitvoerders zijn:
- cantus: Danielle Van de Vloet
- quintus: Bart De Coster (tenorblokfluit)
- altus: Heidi Verbruggen (tenorviool)
- tenor: Yves Van Handenhove
- bassus: Willem Ceuleers
En natuurlijk is er orgelspel voor en na (Sweelinck, Reger), samenzang, en een te denken gevende duiding door Dick Wursten.
Hier kunt u de Psalm al eens beluisteren. Verschil met a.s. zondag zal o.a. zijn dat twee van de vijf stemmen instrumentaal ‘gezongen’ zullen worden. Dat doet je de muziek heel anders horen…